ششمین سرطان شایع جهان در کمین سیگاری‌ها و الکلی‌ها!

فرزانه آقاحسینی متخصص بیماری‌های فک و صورت و رئیس انجمن علمی بیماری‌های فک و صورت در گفت و گو با خبرنگار مهر، درباره کلیت بیماری‌های دهان، و فک و صورت گفت: رشته بیماری‌های دهان و فک و صورت به تشخیص، پیشگیری و مدیریت بیماری‌ها (انواع عفونت‌های ویروسی، قارچی، و باکتریال دهانی)، انواع زخم‌ها، ضایعات سفید و قرمز، پیگمانته در دهان)، اختلالات مخاطی، ضایعات خوش‌خیم، پیش بدخیم و بدخیم (سرطان‌ها) مرتبط با مخاط ناحیه دهان، اختلالات دندانی، اختلالات و بیماری‌های غدد بزاقی از جمله خشکی دهان، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی، دردهای اولیه و یا ارجاعی دهان، فک، صورت، تشخیص متاستاس‌های سایر نواحی به دهان و نیز تشخیص تظاهرات بیماری‌های سیستمیک می‌پردازد.

وی درباره وظایف متخصصین این رشته گفت: کسانی که به طور تخصصی در این رشته کار می‌کنند باید بیماری‌ها و ضایعات دهانی را از طریق معاینات بالینی و در صورت نیازتصویربرداری‌های مختلف، آزمایشات لابراتواری و بیوپسی تشخیص دهند و بتوانند بیماری‌ها را با روش‌های دارویی، جراحی و استفاده از سایر تکنیک‌ها مدیریت کنند.

آقاحسینی افزود: این رشته تمام بیماری‌هایی که مخاط دهان را از جمله لثه فک بالا و پایین، گونه‌ها، سطح پشتی، شکمی و کناره‌های زبان، کام سخت و کام نرم، و کف دهان را مبتلا کند پوشش و در حیطه کار ما قرار می‌دهد.

متخصص بیماری‌های فک و صورت مطرح کرد: متخصصین بیماری‌های فک و دهان، با طیف وسیعی از مشکلات و بیماری‌های مرتبط با دهان، دندان‌ها، فک‌ها، و ساختارهای صورت سروکار دارد. دلیل اینکه این حیطه وسیع است، پیچیدگی ساختارهای فک و دهان و ارتباط آن‌ها با دیگر سیستم‌های بدن می‌باشد. بسیاری از مشکلاتی که در این ناحیه ایجاد می‌شود، نه تنها بر دهان و دندان‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه بر روی کلیت سلامت بدن نیز تأثیرگذار است.

چه زمانی به متخصص فک و صورت مراجعه کنیم؟

وی درباره ناشناخته بودن این حوزه گفت: مشکلی که در حال حاضر وجود دارد این است که رشته ما کمتر شناخته شده است، یعنی اگر بیمار، مشکلی در ناحیه فک یا صورتش داشته باشد اطلاعی از این که به کدام متخصص مراجعه کند را ندارد.

سرطان ناحیه سر و گردن ششمین سرطان شایع کل جهان است که در بین آنها سرطان دهان شایع‌ترینشان به حساب می‌آید. به همین خاطر رشته‌ی تخصصی ما. از نظر تشخیص و مدیریت زود هنگام آن می‌تواند نقش تعیین کنندهای در کیفیت زندگی و طول عمر بیماران داشته باشد. بنابراین چکاپ‌های دهانی نزد متخصصین بیماری‌های دهان و فک و صورت مهم ارزیابی می‌شود. نکته قابل توجه این است که بعد از تشخیص سرطان‌های دهان، ما این بیماران را جهت مدیریت نزد انکولوژیست ها ارجاع می‌دهیم ولیکن بعد از جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی پیگیری بیماران باید توسط ما متخصصین انجام پذیرد. ما متخصصین این امرمهم را با دقت بسیار بالا با معاینات بالینی و در صورت نیاز بیوپسی مجدد انجام می‌دهیم.

متخصص بیماری‌های فک و صورت در مورد مشکلات سرطان دهان مطرح کرد: چندین ضایعه پیش سرطانی داریم که اگر از آنها مراقبت کنیم تبدیل به سرطان نمی‌شود.

۸۰ درصد کسانی که سرطان دهان آنها دیر تشخیص داده شود زیر ۲ سال عمر می‌کنند

وی گفت: سرطان دهان، می‌تواند بسیار سرطان مهمی محسوب است اگر دیر تشخیص داده شود زیرا بعد از جراحی، به علت بر داشت بافت زیاد، بیمار نه می‌تواند به درستی غذا بخورد نه به درستی صحبت کند و ظاهر دفرمه نیز ممکن است پیدا می‌کند، علاوه بر دردی که تحمل می‌کند از لحاظ فیزیکی و روانی هم نمی‌تواند آرامش داشته باشد. ۸۰ درصد کسانی که سرطان دهان آنها دیر تشخیص داده شود زیر ۲ سال عمر می‌کنند باز تکرار می‌کنم به دلیل آن که بیماری آنها دیر شخیص داده شده است این در حالی است که اگر زود تشخیص داده شود پیش آگهی بسیار خوبی دارند.

آقاحسینی در بحث سیگارهای الکترونیک گفت: سیگارهای الکترونیک هم باعث سرطان دهان می‌شوند ولی از لحاظ شدت اثرش باید تحقیقاتی بر روی آن انجام شود، به دلیل آن که تازه به بازار آمده و برای پی بردن به ضررها و آسیب‌هایش زمان، نیاز داریم تا تحقیقات به طور کامل بر روی آن انجام شود ولی در حال حاضر با تحقیقات کمی که انجام شده نشان داده شده است که حتی سیگار الکترونیک هم می‌تواند باعث سرطان دهان شود.

۷۵ درصد سرطان‌های دهان به علت مصرف سیگار و مشروب است

وی تأکید کرد: ۷۵ درصد سرطان به علت مصرف سیگار و مشروب است. اگر در جامعه اطلاع رسانی شود که سیگار نکشند و مشروب مصرف نکنند، ۷۵ درصد کاهش سرطان دهان در جامعه خواهیم داشت.

متخصص بیماری‌های فک و صورت درباره این که سرطان دهان از چه سنی شروع می‌شود، مطرح کرد: معمولاً از سن ۴۰ سال به بعد شیوع آن بیشتر می‌شود ولی در حال حاضر ما مبتلایان سرطان جوانی داریم که HPV نیز می‌تواند در علت آن دخیل باشد.

وی در آخر گفت: بسیاری از ضایعات ما ضایعات تحریکی هستند مثلاً با گاز گرفتن لب، زبان، تحریکات دندانی، پروتزها، عادات دهانی یکسری ضایعات به وجود می‌آید که با تشخیص درست و مدیریت، به طور کامل مداوا می‌شوند.

وی با اشاره به برخی تخلفات صورت گرفته در این حوزه درمانی، یادآور شد: متأسفانه در حال حاضر شاهد هستیم افرادی در این رشته با سو استفاده، هزینه‌های هنگفتی را از بیماران دریافت می‌کنند و نه تنها کمکی به درمان وی نمی‌کنند بلکه با ترساندن بیماران که اگر به دستورالعمل آنها گوش ندهند دچار سرطان می‌شوند استرس و اضطراب شدیدی به بیماران وارد می‌کنند، از همین رو لازم است افراد در انتخاب متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت خود دقت کافی داشته باشند.